روایت جالبی از دیدار فیلسوف گدا با اسکندر مقدونی

فیلسوف یونانی پابرهنه و ملبس به ردایی که از زندگی دنیایی تنها دارایی اش بود، زندگی ساده ای را می جست و چنان بی قید و نسبت به تعلقات دنیوی بی تفاوت بود که آزادانه، در بشکه ای (کوزه ای) می زیست.

او که مادیات برایش بی ارزش بود؛ تنها برای معاش خود در قبال پند و اندرز حکمت آمیزی که به مردم می داد به قرص نانی بسنده می کرد. از این رو او را فیلسوف گدا نیز می گویند. دیوژن (دیوجانس کلبی) دارای طنزی گزنده و بی اعتنا به مقامهای دنیوی و افتخارات زمانه بود.

زمانی که اسکندر مقدونی به دیدار دیوژن رفته بود؛ از او پرسید که آیا نیاز به چیزی داری؟ دیوژن در پاسخ گفت:بلی، خواهش می کنم از جلوی آفتاب من کنار برو. اسکندر به همراهانش که از خشم می خواستند دیوژن را مورد آزار قرار دهند، گفت : اگر اسکندر نبودم، دوست داشتم دیوژن باشم.

دیوژن را گفتند: دنیا کی خوش می شود. گفت: آنگاه که پادشاهانش فلسفه بخوانند و یا فیلسوفانش پادشاه شوند.

گویند او در شهر می گشته و طلب انسان می کرده است. مولوی هم در بیت مشهور خویش وصف حال او را کرده است (منظور از ?شیخ? در بیت زیر دیوژن است):

دی شیخ با چراغ همی گشت گرد شهر

کز دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست

اکنون روایت مبسوطی از دیدار دیوژن با اسکندر

اسکندر کبیر به دیدار دیوژن رفت که در زیر آفتاب لمیده بود و گفت وگوی جالبی میان آن دو فاتح بزرگ - یک فاتحی که در پی تسخیر دنیایی بود و دیگری بر آن بود که بر روح خویش تسلط یابد- در گرفت.

دیوژن: ?ای سردار بزرگ، بزرگ ترین آرزوی تو اکنون چیست؟?

اسکندر: ?یونان را به زیر فرمان بیاورم.?

دیوژن: ?پس از آن؟?

اسکندر: ?آسیای صغیر را تسخیر کنم.?

دیوژن: ?و پس از آن؟?

اسکندر: ?به استراحت بپردازدم و لذت ببرم.?

دیوژن: ?چرا هم اکنون استراحت نمی کنی و لذت نمی بری؟!?

می گویند اسکندر از نصیحت دیوژن اظهار امتنان کرد و پرسید: ?آیا خدمتی از من بر می آید که در حق تو به جا آورم؟?

- ?آری. خواهش می کنم سایه خود را که میان من و نور خورشید حایل است، از سرم کم کنید!?

اسکندر از این سخن به خنده افتاد و گفت: ?اگر من اسکندر نبودم، دلم می خواست دیوژن باشم نه کس دیگر.?

بیم و هراس را در دل دیوژن هیچ راه نبود، گفت: ?اگر من دیوژن نبودم دلم می خواست هر کس دیگر باشم غیر از اسکندر!?

دیوژن و اسیری دزدان دریایی

روزی به هنگام دوره گردی اسیر دزدان دریایی شد. چون او را به بازار برده فروشان بردند و کسی به خریدش آمد او رو به خریدار کرد و گفت: ?ای غلام بیا آقایی بخر!?

می گویند دزدان دریایی از این حرف به قدری خوششان آمد که بند از پای او برداشتند و او را به خانه بردند.

دیوژن مدتی معلم آنها بود و اظهار می داشت: ?برای من چه تفاوت می کند که معلم راهزنان دریایی باشم یا دزدان اجتماعی.? و سرانجام در ازای دانش او آزادی اش را به او بخشیدند.

دیوژن به آتن بازگشت و سالی چند به سکه زدن (سکه نوین) فلسفه کلبی پرداخت و چنین می نمود که باد سرسخت و هوای خشمگین با او سر سازگاری دارند زیرا هشتاد و نه سال زندگی کرد.

می گویند دیوژن همان روز دیده از جهان فرو بست که اسکندر از دنیا رفت!

فاتح و غلام

در افسانه آمده است که در موقع عبور از رودخانه استیکس دیوژن و اسکندر به هم رسیدند.

پس از سلام و علیک اسکندر گفت: ?خوب ما باز به هم رسیدیم... دو تن فاتح و غلام?.

دیوژن جواب داد: ?آری ما به هم رسیدیم. دیوژن فاتح و اسکندر غلام! تو غلام شهوات خویش بودی و من آقای خود بودم.? و در پایان چون به راه جاویدانی گام نهادند این دیوژن بود که ره می نمود، نه اسکندر.

سه شنبه 15 آبان 1391 - 9:15:02 PM